31.01.2020

1.       Ընդգծի՛ր գոյականները:

Պատմություն, վազք, սրբել, մաքուր, ճշտապահ, մաքրասեր, պահարան, գրիչ, ձեռք, ջուր, ջրել, նկարել, հյութ, պայուսակ, բաժակ, վարորդ, ապակեպատ, դուռ:

2.      Առանձնացրու՛ անձնանիշ և իրանիշ գոյականները:

Անձնանիշ

Մարդ, բուժքույր, մայրիկ, դերասան, լրագրող, ուսուցիչ, մարզիչ:

Իրանիշ

հատակ, մահճակալ, ջուր, ափսե, մարզասենյակ:

3.Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա. գեղջուկ

բ. դպրոցական

գ. հյութալի

դ. սեր

4. Ո՞ր բառն է գոյական․

ա. կտրիչ

բ. քննիչ

գ. հուզիչ

դ. Դյութիչ

5. Առանձնացրո՛ւ հատուկ և հասարակ գոյականները, նշի՛ր, որ հասարակ գոյականները կարող են նաև հատուկ գործածվել:

Արարատ- հատուկ

մայրիկ-հասարակ

Անուշ-հատուկ

միտք- հասարակ

սնունդ-հսարակ

խնձոր-հասարակ

ծաղիկ- հասարակ

արև- հասարակ

մուրճ- հասարակ

Գևորգ-հատուկ

Մարտին- հատուկ

Սևան-հատուկ

6. Առանձնացրո՛ւ թանձրացական և վերացական գոյականները:

Վստահություն, գետ, զայրույթ, սպասելիք, գրասեղան, ընկերություն, մատանի, բաժակ, պատ, զարդանախշ, գորգ:

7. Տրված բառերի դիմաց գրել հոլովը:

Ուղղ․ — անկյուն

Տրա․ — անկյունին
Բաց. — անկյունից

Գործ. — անկյունով

Ներ. — անկյունում

Ուղղ․ -Օդ

Տրա․ -Օդն
Բաց. — Օդից

Գործ. — Օով

Ներ. — Օդում

 

Ուղղ․ — տուն

Տրա․ — տնին
Բաց. — տնից

Գործ. — տնով

Ներ. — տնում

 

Ուղղ․ — գյուղ

Տրա․ — գյուղն
Բաց. — գյուղից

Գործ. — գյուղով

Ներ. — գյուղում

 

Ուղղ․ — Ընկեր

Տրա․ — Ընկերն
Բաց. — Ընկերոջից

Գործ. — Ընկերով

Ներ. — ընկերոջ մեջ

 

Ուղղ․ -օճառ

Տրա․ — օճառին
Բաց. — օճառից

Գործ. — օճառով

Ներ. — օճառի մեջ

 

Ուղղ․ -քաղաք

Տրա․ — քաղաքին
Բաց. — քաղաքից

Գործ. — քաղաքով

Ներ. — քաղաքում

 

Ուղղ․ -ծաղիկ

Տրա․ — ծաղիկին
Բաց. — ծաղիկից

Գործ. — ծաղիկով

Ներ. — ծաղկի մեջ

 

Ուղղ․ -մաքուր

Տրա․ — մաքրություն (ն)
Բաց. — մաքրությունից

Գործ. — մաքրությունով

Ներ. — մաքրության մեջ

 

Ուղղ․ — սար

Տրա․ — սարին
Բաց. — սարով

Գործ. — սարից

Ներ. — սարում

 

8. Կազմել նշված բառերի հոգնակի թիվը:

Նկար-նկարներ

նշան-նշաններ

վրան-վրաններ

աղջիկ-աղջիկներ

աստղ-աստղեր

մուկ-մկներ

փողոց-փողոցներ

ծառ-ծառեր

նստարան-նստարաններ

այգի-այգիներ

նպատակ-նպատակներ,

9. Գրել տրված բառերի հոլովումները:

Ուղղական — Աղջիկ

Տրական — աղջիկն

Բացառական — աղջկանից

Գործիական — աղջկանով

Ներգոյական — աղջկա մեջ

 

ջՈւղղական — քաղաք

Տրական — քաղաքն

Բացառական — քաղաքից

Գործիական — քաղաքով

Ներգոյական — քաղաքում

 

Ուղղական — սեր

Տրական — սերն

Բացառական — սիրուց

Գործիական — սիրով

Ներգոյական — սիրո մեջ

 

Ուղղական — ձի

Տրական — ձին

Բացառական — ձիուց

Գործիական — ձիով

Ներգոյական — ձիու մեջ

 

Ուղղական — գարուն

Տրական — գարունն

Բացառական — գարունից

Գործիական — գարունով

Ներգոյական — գարնան մեջ

 

Ուղղական — կին

Տրական — կինն

Բացառական — կնոջից

Գործիական — կնոջով

Ներգոյական — կնոջ մեջ

 

Ուղղական — օր

Տրական — օրն

Բացառական — օրից

Գործիական — օրով

Ներգոյական — օրում

 

Ուղղական — մահ

Տրական — մահն

Բացառական — մահից

Գործիական — մահով

Ներգոյական — մահի մեջ

 

Ուղղական — հայր

Տրական — հայրն

Բացառական — հորից

Գործիական — հայրերով

Ներգոյական — հոր մեջ

 

Ուղղական — մայր

Տրական — մայրն

Բացառական — մորից

Գործիական — մայրերով

Ներգոյական — մոր մեջ

 

Ուղղական — գինի

Տրական — գինին

Բացառական — գինուց

Գործիական — գինով

Ներգոյական —

 

Ուղղական — տուն

Տրական — տնին

Բացառական — տնից

Գործիական — տնով

Ներգոյական — տան մեջ

 

Ուղղական — անուն

Տրական — անունին

Բացառական — անունից

Գործիական — անունով

Ներգոյական — անվան մեջ

 

Ուղղական-գյուղ

Տրական- գյուղն

Բացառական-գյուղից

Գործիական-գյուղով

Ներգոյական-գյուղում

 

Ուղղական-ձուկ

Տրական- ձուկն

Բացառական-ձկնից

Գործիական-ձկնով

Ներգոյական-ձկան մեջ

10. Նախադասությունների տեսակներ:

Մենք գնացինք քաղաք՝ զբոսնելու:

Օ՜, ի՜նչ գեղեցիկ է:

Ի՞նչ է պատահել այս աղջկան:

Հեռացի՛ր, այլևս ինձ չհոգնեցնես:

31.01.2020

1.       Ընդգծի՛ր գոյականները:

Պատմություն, վազք, սրբել, մաքուր, ճշտապահ, մաքրասեր, պահարան, գրիչ, ձեռք, ջուր, ջրել, նկարել, հյութ, պայուսակ, բաժակ, վարորդ, ապակեպատ, դուռ:

2.      Առանձնացրու՛ անձնանիշ և իրանիշ գոյականները:

Անձնանիշ

Մարդ, բուժքույր, մայրիկ, դերասան, լրագրող, ուսուցիչ, մարզիչ:

Իրանիշ

հատակ, մահճակալ, ջուր, ափսե, մարզասենյակ:

3.Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա. գեղջուկ

բ. դպրոցական

գ. հյութալի

դ. սեր

4. Ո՞ր բառն է գոյական․

ա. կտրիչ

բ. քննիչ

գ. հուզիչ

դ. Դյութիչ

5. Առանձնացրո՛ւ հատուկ և հասարակ գոյականները, նշի՛ր, որ հասարակ գոյականները կարող են նաև հատուկ գործածվել:

Արարատ- հատուկ

մայրիկ-հասարակ

Անուշ-հատուկ

միտք- հասարակ

սնունդ-հսարակ

խնձոր-հասարակ

ծաղիկ- հասարակ

արև- հասարակ

մուրճ- հասարակ

Գևորգ-հատուկ

Մարտին- հատուկ

Սևան-հատուկ

6. Առանձնացրո՛ւ թանձրացական և վերացական գոյականները:

Վստահություն, գետ, զայրույթ, սպասելիք, գրասեղան, ընկերություն, մատանի, բաժակ, պատ, զարդանախշ, գորգ:

7. Տրված բառերի դիմաց գրել հոլովը:

Ուղղ․ — անկյուն

Տրա․ — անկյունին
Բաց. — անկյունից

Գործ. — անկյունով

Ներ. — անկյունում

Ուղղ․ -Օդ

Տրա․ -Օդն
Բաց. — Օդից

Գործ. — Օով

Ներ. — Օդում

 

Ուղղ․ — տուն

Տրա․ — տնին
Բաց. — տնից

Գործ. — տնով

Ներ. — տնում

 

Ուղղ․ — գյուղ

Տրա․ — գյուղն
Բաց. — գյուղից

Գործ. — գյուղով

Ներ. — գյուղում

 

Ուղղ․ — Ընկեր

Տրա․ — Ընկերն
Բաց. — Ընկերոջից

Գործ. — Ընկերով 

Ներ. — ընկերոջ մեջ

 

Ուղղ․ -օճառ

Տրա․ — օճառին
Բաց. — օճառից

Գործ. — օճառով

Ներ. — օճառի մեջ

 

Ուղղ․ -քաղաք

Տրա․ — քաղաքին
Բաց. — քաղաքից

Գործ. — քաղաքով

Ներ. — քաղաքում

 

Ուղղ․ -ծաղիկ

Տրա․ — ծաղիկին
Բաց. — ծաղիկից

Գործ. — ծաղիկով

Ներ. — ծաղկի մեջ

 

Ուղղ․ -մաքուր

Տրա․ — մաքրություն (ն)
Բաց. — մաքրությունից

Գործ. — մաքրությունով

Ներ. — մաքրության մեջ

 

Ուղղ․ — սար

Տրա․ — սարին
Բաց. — սարով

Գործ. — սարից

Ներ. — սարում

 

8. Կազմել նշված բառերի հոգնակի թիվը:

Նկար-նկարներ

նշան-նշաններ

վրան-վրաններ

աղջիկ-աղջիկներ

աստղ-աստղեր

մուկ-մկներ

փողոց-փողոցներ

ծառ-ծառեր

նստարան-նստարաններ

այգի-այգիներ

նպատակ-նպատակներ,

9. Գրել տրված բառերի հոլովումները:

Աղջիկ-

քաղաք-

սեր-

ձի-

գարուն-

կին-

օր-

մահ-

հայր-

մայր-

գինի-

տուն-

անուն-

գյուղ-

ձուկ-

10. Նախադասությունների տեսակներ:

Մենք գնացինք քաղաք՝ զբոսնելու:

Օ՜, ի՜նչ գեղեցիկ է:

Ի՞նչ է պատահել այս աղջկան:

Հեռացի՛ր, այլևս ինձ չհոգնեցնես:

Grammar 1

Զառ գյուղ

Այսօր 24.01.2020 թ. գնացելեինք Զառ գյուղ մինչ Զառ գյուղ գնալը գնացինք «Լևոն պապիկի քարանձավ Լևոն պապիկը արդեն 10 տար է ինչ մահացել է: Նա իր մահից 23տարի առաջ սկսել է փորել: Սկզբում նա մի նպատակ ուներ, որ նա մի փոս փորեր որպեսզի կարտոֆիլը այնտեղ պահեյին: Եվ նա այդպես շարունակ նա փորել է երբ արդեն ահագին փորում է նկատում է որ տուֆը վերջանում է ուրիշ քար է գալիս տեսնելով քարը նա մտածում է, որ չի կարող այդ քարը կոտրել գնում է քնում: Քնում է և երազ է տեսնում, որ պետք է շարունակի փորել նա երազին հավատալով նա գնում է և շարունակում փորել: Այդ պես փորելով նա 21մ փորում է և հանդիպում է շատ տարբեր քարերի: Այս ամենի մասին մենք իմացանք Լևոն ապիկի դուստրից: Այնտեղ նաև նկարահանել էին «Քավարան» -ը ես շրջելուց չեի հասկացել, որ այտեղ են նկարահանել, բայց երբ Լևոն ապիկի դուստրը ասաց ես նոր հասկացա: Պտտվելուց հետո գնացինք Զառ գյուղ սահնակ քշելու մի լավ քշեցինք, ընկանք, ուրախացանք, պարկեցինք ձյան մեջ և մի լավ ժամանակ անցկացրեցինք: Եվ ետ վերադարձանք դպրոց:

Ֆլեշմոբ 5-րդ մակարդակ

Տատիկը 65 տարեկան է: Նա ստանում էր տարին 624,000 դրամ: Պապիկը 70 տարեկան է: Նա ստանում է 62,000 դրամ: Հարց՞ ինչքան գումար է ստանում տատիկը ամսեկան և պապիկը տարեկան:

 

Տատիկը ստանում էր ամսական 52.000 դրամ

Պաապիկը ստանում էր 744.000 դրամ

Տարրեր

• Cl-Քլոր

• հատկությունները
  Սովորական պայմաններում քլորը սուր, հեղձուցիչ հոտով, դեղնականաչավուն, օդից 2,5 անգամ ծանր գազ է։ Թունավոր է։ Սենյակային ջերմաստիճանում 0,6 ՄՊԱ ճնշման տակ հեղուկանում է։ Սենյակային ջերմաստիճանում 1 ծավալ ջրում լուծվում է 2,5 ծավալ քլոր, ստացված դեղին լուծույթը անվանում են քլորաջուր, t_հալ=-101°С, t_եռ=-34°С, երբ քլորը պնդանում է, առաջացնում է կանաչավուն բյուրեղներ։ ։
• Կիրառում
  Քլորը լայնորեն օգտագործվում է արդյունաբերության մեջ։ Այն օգտագործվում է աղաթթվի արդյունաբերական ստացման և այնպիսի նյութերի պատրաստման համար, որոնք օգտագործվում են գործվածքներն սպիտակեցնելու համար։ Խմելու ու կենցաղային նպատակների համար նախատեսված ջուրը մինչև ջրատար խողովակների ցանց մղելը հիվանդաբեր միկրոօրգանիզմներից ախտահանվում է իր մեջ աննշան քանակի քլոր լուծելով՝ քլորելով։

 

Mo-Մոլիբդեն

• Պատմություն և անվան ծագում
  Մոլիբդենը հայտնաբերել է շվեդ Կարլ Շեելեն (1778), և առաջինն ստացել է շվեդ քիմիկոս Պ․ Տյելմը (1782)՝ МоОз-ը ածխածնով վերականգնելով։ Օքսիդն ածխածնով վերականգնելու միջոցով մետաղի վիճակի է բերել այլ շվեդ քիմիկոս Պետեր Հյելմը 1782 թվականին։ Վերջինիս ստացած մոլիբդենին խառնված էր ածխածին և մոլիբդենի կարբիդ։ Մաքուր մոլիբդեն առաջին անգամ 1817 թվականին ստացել է շվեդ քիմիկոս Յոնս Բերցելիուսը՝ ջրածնի օքսիդի վերականգնմամբ:
  
• Ստացում
  Մոլիբդենը և նրա համաձուլվածքները ստանալու համար մոլիբդենիտային կոնցենտրատները (47-50% MoS₂) ենթարկում են օքսիդացնող բովման, ապա վերականգնում ջրածնով (900-1000 °C)։ Ստացված մոլիբդենի փոշին վերամշակում են հալելով կամ մամլելով, կտորները՝ կռելով, գլանելով կամ ձգելով։ Առաձգական թաղանթներում հիդրոստատիկ մամլման միջոցով ստանում են 100-200 կգ-անոց կտորներ։ Ավելի մեծ պատրաստուկներ (500-2000 կգ) ստանում են էլեկտրական աղեղում։
  
• Քիմիական հատկություններ
  Մետաղների լարվածության շարքում գտնվում է ջրածնից քիչ ձախ։ Ջրածնի հետ չի միանում։ Աղաթթվում և նոսր ծծմբական թթվում լուծվում է շատ դանդաղ (80 °C)։ Հեշտ լուծվում է ազոտական և ծծմբական թթուների խառնուրդում, արքայաջրում, ջրածնի գերօքսիդում, տաք ազոտական թթվում, չի լուծվում ալկալիներում։
  
• Կիրառում
  Արդյունահանվող մոլիբդենի 70-80 %-ը ծախսվում է լեգիրացված պողպատներ ձուլելու համար։ Մոլիբդեն և նրա համաձուլվածքներն օգտագործվում են էլեկտրավակուումային սարքերի արտադրության մեջ՝ անոդներ, ցանցեր, կաթոդներ, շիկացման թելերի հենարաններ և պատվանդաններ պատրաստելու համար։ Մոլիբդենի լարերն ու ժապավեններն օգտագործվում են տաքացուցիչ բարձր ջերմաստիճանային շիկացման վառարաններում։

  Ni-Նիկել

• Ստացում
  Երկաթը հեռացնում են օքսիդացնելով (հեղուկ շտեյնի միջով օդ են փչում)։ Սառեցնելուց և մանրելուց հետո նիկելը անջատում են ֆլոտացման եղանակով, ստացված սուլֆիդային կոնցենտրատը բովում են և ստանում NiO, որն այնուհետե վերականգնում են էլեկտրական աղեղային վառարաններում։ Նիկելը մաքրում են էլեկտրոլիզի եղանակով։ Սիլիկատային հանքանյութերը վերամշակում են պիրա- կամ հիդրոմետալուրգիական եղանակներով։ 
• Կիկրառություն
  Արտադրվող նիկելի մեծ մասը օգտագործվում է բարձր մեխանիկական, մագնիսական, ջերմաէլեկտրական և այլ հատկություններ ունեցող, կոռոզիակայուն համաձուլվածքներ ստանալու համար։ Ջերմակայուն քրոմնիկելային համաձուլվածքներն օգտագործվում են հրթիռային տեխնիկայում, գազատուրբինային սարքերում և որպես ջեռուցիչներ։ Նիկելը օգտագործվում է նաև էլեկտրականության հիմնային կուտակիչներ պատրաստելու, մետաղների պահպանիչ և դեկորատիվ ծածկույթներ ստանալու համար։
• Քիմիական հատկություններ
  Նիկելը կլանում է H₂, СО և դառնում փխրուն։ Ստացվել և նկարագրվել են NiH₂, NiH և NiH₄ հիդրիդները, որոնք ջրածնի լուծույթներ են պինդ նյութերում։ Թթվածնի հետ միանում է 500 °C-ից բարձր տաքացնելիս (նուրբ փոշին օդում ինքնաբոցավառվում է)՝ առաջացնելով օքսիդներ։ Նիկելի օքսիդը՝ NiO, բաց կանաչավուն փոշի է, չի լուծվում ջրում (նախօրոք շիկացրածը՝ նաև թթուներ)։
  
  

  Li-լիթիում

• Կիրառություն
  Հիմնականում կիրառվում է միջուկային էներգետիկայում։ Լիթիումը որպես հալույթ օգտագործվում է որոշ համաձուլվածքներում։ Լիթիումն օգտագործվում է էլեկտրական հոսանքի քիմիական աղբյուրներում։ Նրա թեթև իզոտոպը հիմք է ծառայում տրիտիումի արդյունաբերական ստացման համար։
  
• Ստացում
  Լիթիումի միացությունները ստացվում են նախօրոք հարստացած լիթիումի հանքերը սուլֆատային կամ ծծմբաթթվային եղանակներով մշակելիս, մետաղական վիճակում՝ LiCl-ի և KCl-ի 1:1 հարաբերությամբ հալույթը 400-460 °C-ում էլեկտրոլիզի ենթարկելիս։
  
• Պատմություն և անվան ծագում
  Լիթիումը հայտնաբերել է շվեդ քինիկոսների կողմից 1817 թվականին (Li,Na)[Si₄AlO₁₀]: Հայտնաբերել է շվեդ քիմիկոս Ա. Արֆվեդսոնը (1817)։
  Մետաղական լիթիումը առաջին անգամ ստացել է Գեմֆրի Դևին 1825 թվականին։ Լիթիումը իր անունը ստացել է նրա համար, որ հայտնաբերվել է «քարերում» (հուն․՝ λίθος — քար)։ Սկզբում կոչվում էր «լիթիոն», ժամանակակից անունը տվել է Բերցելիուսը։
• Հանքավայր
  Լիթիումի հանքավայրերը գտնվում են Չիլիում, Բոլիվիայում (Ույնի աղալիճը ամենամեծն է աշխարհում) ԱՄՆ-ում Արգենտինայում, Կոնգոյում, Չինաստանում, Բրազիլիայում, Սերբիայում, Ավստրալիայում։

  Si-Սիլիցիում
  

• Ստացում
  Տեխնիկական սիլիցիումը (95-98 %) ստանում են քվարցը էլեկտրական վառարաններում ածխածնով վերականգնելով։ Ստացված սիլիցումը լվանում են աղաթթվի և ծծմբական թթվի, ապա ֆտորաջրածնական և ծծմբական թթուների խառնուրդներով։ Ստացվում է մաքուր սիլիցիում (99,98 %), որը մշակում են քլորով (քլորիդները թորում են, վերականգնում ջրածնով)։ Վերջնական մաքրումն իրականացնում են Չոխրալսկու և զոնային հալման եղանակով։
  
• Քիմիական հատկություններ
  Սովորական պայմաններում քիմիապես պասիվ է (միանում է միայն ֆտորի հետ)։ Կայուն է թթուների նկատմամբ, լուծվում է ֆտորջրածնական և ազոտական թթուների խառնուրդում, հեշտությամբ՝ ալկալիների տաք լուծույթներում։
• Անվան ծագում
  1825 թվականին շվեդ քիմիոս Յակոբ Բերցելյուսի ազդելով մետաղական կալիումովսիլիցիումի ֆտորիդի վրա SiF₄ ստացավ մաքուր սիլիցիում։ Նոր ստացված տարրն վաղուց անվանել էին «սիլիցիում» (լատ.՝ silex — կայծքար)։ Թարգմանաբար հին հուն․՝ κρημνός — «ժայռ, լեռ»:
  

  Կապար-PB

• Կիրառություն
  Կապարը թունավոր մետաղ է և մի շարք միջազգային կազմակերպությունների, այդ թվում՝ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության, ՄԱԿ-ի Շրջակա միջավայրի ծրագրի, Թունավոր նյութերի և հիվանդությունների վերահսկման ամերիկյան գործակալության և տարբեր երկրներում նմանատիպ այլ պետական կազմակերպությունների կողմից դասվում է առաջնային աղտոտող նյութերի շարքին։ Կապարի լայն կիրառումն աշխարհի շատ մասերում հանգեցրել է բնապահպանական և առողջապահական լուրջ խնդիրների։
  
• Քիմիական հատկություններ
  Քիմիապես քիչ է ակտիվ։ Օդում պատվում է PbO-ի նուրբ շերտով, որը նրան պահպանում է հետագա օքսիդացումից։ Թթվածնի հետ առաջացնում է օքսիդներ։ Սենյակային ջերմաստիճանում թթվածնի բացակայությամբ ջուրը կապարի վրա չի ազդում, բայց նա քայքայում է ջրային տաք գոլորշին՝ առաջացնելով կապարի օքսիդներ և ջրածին։
  
• Ստացում
  Կապարը ստանում են PbS-ի օքսիդիչ բովմամբ. առաջացած PbO-ն վերականգնում են մինչև գորշ կապարի, ապա զտում մինչև մաքուր մետաղի ստացումը։
• Պատմություն
  Կապարը պարբերական համակարգի 4-րդ խմբի քիմիական տարր։ Կարգահամարը 82 է, ատոմական զանգվածը՝ 207,2: Դյուրահալ, արծաթափայլ մետաղ է։Կապարը հայտնի է եղել Միջագետքի, Եգիպտոսի և աշխարհի հնագույն այլ երկրների ժողովուրդներին, 6-7 հազար տարի մ. թ. ա.: Կապարից պատրաստել են արձաններ, կենցաղային իրեր, իսկ հռոմեացիները՝ նաև ջրատար խողովակներ։